Stichting MKB Financiering en ONL hebben, net als het kabinet, de ambitie om financiering voor het MKB weer toegankelijk te maken. Deze ondernemers verkrijgen moeilijk krediet bij bancaire financiers. Wachttijden voor MKB-kredieten  zijn erg lang en de kosten zijn hoog. Steeds meer non-bancaire financiers bieden daarom passende  financieringsproducten aan voor het MKB. Zij hebben echter meer kapitaal nodig om dit te kunnen  financieren. Hier kan de overheid inspringen. Daarnaast hebben ONL en Stichting MKB Financiering  gezamenlijk onderstaand ‘position paper’ aan het kabinet en kamerleden gestuurd om investeren in het MKB fiscaal aantrekkelijker te maken. Op deze manier komen we samen uit de crisis.

Wat is er nodig? 

ONL en Stichting MKB Financiering hebben twee concrete voorstellen om de investeringen in het MKB weer  op peil te brengen. Het eerste voorstel heeft betrekking tot het gat in de investeringen in het MKB die  ontstaan is ten gevolge van de coronacrisis. Door de economische terugval komen ondernemers voor een  dubbel probleem te staan. Ten eerste zijn de inkomsten minder, waardoor liquiditeitsproblemen ontstaan.  Ten tweede zijn banken terughoudender geworden met het verstrekken van krediet, zowel door de  coronacrisis als het lage rendement op startersleningen. Banken hadden bovendien voorheen financieel  adviseurs in dienst met specifieke expertise op het gebied van financiering van het MKB. Op het moment hebben zij deze vrijwel niet meer in huis. Veel van deze expertise heeftzich verplaatst naar de non-bancaire  financieringsmarkt. Adviseurs die eerst bij banken in dienst waren, zijn nu in verschillende rollen actief in  de non-bancaire sector. Zij hebben echter onvoldoende kapitaal om aan de groeiende vraag naar  financiering vanuit het MKB te voldoen. De overheid kan met hen de handen ineen slaan om dit gat te  dichten. 

Daarnaast is het vaak fiscaal niet aantrekkelijk om te investeren in het MKB. Investeringen in het  Nederlandse MKB blijven achter in vergelijking tot onze buurlanden. Uit onderzoek van Stichting MKB  Financiering blijkt dat veel landen fiscale stimuleringsregelingen hanteren om investeringen in het MKB te  realiseren. Maatregelen zoals de Win-win-lening en een herinvoering van de durfkapitaalregeling. 

Dicht de ‘Funding Gap’ bij het MKB 

Bestaande overheidsmaatregelen niet berekend zijn op non-bancaire financiers en moeilijk of niet  toegankelijk zijn. Zowel start-, groei-, en innovatiekapitaal zijn moeilijk te verkrijgen voor ondernemers in  het MKB. Mede door de coronacrisis hebben non-bancaire financiers in 2020 tot nu toe bijna €900 miljoen minder aan financiering aan kunnen trekken dan gepland. Gebaseerd op de huidige volumes wordt er  uitgegaan van een tekort van €1,2 miljard over heel 2020, oplopend naar €1,4 miljard in 2021. Deze getallen  kunnen nog oplopen als de kredietaanvraag, zoals verwacht, verder oploopt door de gevolgen van de  coronacrisis. 

Stichting MKB Financiering en ONL hebben de afgelopen maanden enquêtes gehouden onder MKB ondernemers over hun behoefte aan en toegang tot extra financiering. Dit blijft een knelpunt voor het MKB.  Bij de laatste enquête in juni bleek dat 54% binnen nu en 6 maanden nog liquiditeitsproblemen verwacht  en dus behoefte heeft aan financiering. Daarbij geeft 26% van de ondernemers aan dat ze hiervoor niet  terecht kunnen bij een bank. Dit geldt dan vooral voor de kleinere financieringsaanvragen tot €2,5 miljoen. 

Stichting MKB Financiering en ONL zien mogelijkheden voor een overheidsinstrument dat in deze vraag gaat  voorzien. Dit kan gaan om gehele investeringen, maar ook in de rol van co-investeerder. Non-bancaire  financiers hebben meer diversiteit gebracht in de financieringsmarkt, waardoor de keuzemogelijkheden voor ondernemers zijn gegroeid in zowel kwantiteit als kwaliteit. Het zou erg jammer zijn om de diversiteit  in de markt en de productontwikkeling van het laatste decennium nu weer te verliezen door de coronacrisis. 

Maak investeren in het MKB fiscaal aantrekkelijk 

De non-bancaire MKB-financieringsmarkt is een goede mogelijkheid om het gat dat geslagen is tussen  banken en het MKB op te vangen. Deze markt stuit echter op veel barrières die ervoor zorgen dat de  middelen niet bij het MKB uitgezet kunnen worden die nodig zijn om aan de financieringsbehoefte te  voldoen. Een grote barrière voor particuliere investeerders om een grotere rol te spelen in de financiering  van het MKB is de vermogensrendementsheffing. 

In Nederland wordt iedere particulier die qua vermogen boven het heffingsvrij vermogen komt, belast met  een vermogensrendementsheffing van tussen de 1,789% en de 5,28%. Het rendement dat particuliere investeerders doorgaans voor hun investering terugkrijgen weegt vaak niet op tegen deze heffing. Dit zorgt  voor een enorme barrière waardoor particuliere investeerders sneller afzien van een mogelijke investering  in MKB-bedrijven. 

Zoals eerder genoemd, zijn er meerdere voorbeelden van succesvolle fiscale stimuleringsmaatregelen uit  het buitenland. Uit onderzoek van Stichting MKB-financiering komen de volgende twee maatregelen naar  voren om toegang tot investeringen voor het Nederlandse MKB te verbeteren. 

Win-win-lening 

Deze regeling, die het mogelijk maakt een achtergestelde leningBij een achtergestelde lening zijn de rechten van de schuldeiser (in het geval van faillissement van de  schuldenaar) achtergesteld ten opzichte van de andere schuldeisers. De schuldeiser komt in een faillissement in de volgorde van schuldeisers ná de concurrente (‘gewone’) schuldeisers zoals de werknemers en de banken. Vaak eist een bank dat tijdens de looptijd ook de rentebetaling wordt achtergesteld of zelfs volledig wordt uitgesteld totdat de banklening is afgelost. Meer te verstrekken tegen een laag  rentepercentage kan positief uitpakken voor de Nederlandse MKB-financieringsmarkt. 

De Win-win-lening biedt de volgende fiscale voordelen aan kredietgevers: 

• Een jaarlijkse belastingkorting voor de hele looptijd van de lening. De belastingkorting bedraagt  2,5% van de berekeningsbasis, wat neerkomt op een belastingkorting van maximum 1.250 euro per  jaar (want 50.000 euro is het maximum per kredietgever); 
• De mogelijkheid tot een eenmalige belastingkorting in het geval dat de lening niet wordt  terugbetaald. Deze belastingkorting bedraagt 30% van het openstaand kapitaal van de lening die  definitief verloren is gegaan. 

Met name de kredietverstrekkers die hard worden geraakt door de vermogensrendementsheffing,  ontvangen met de Win-win-lening een stimulans om dit verschil te minimaliseren. 

Durfkapitaalregeling 

Deze regeling is gebaseerd op de Tante Agaath regeling uit 2001. Deze regeling is in 2011 door het kabinet  in Nederland is afgeschaft en zag er als volgt uit: 

• Een (gemaximeerde) vrijstelling voor box 3 van de Wet IB 2001 voor directe en indirecte  beleggingen in durfkapitaal. 
• Verliesaftrek voor de inkomstenbelasting op directe beleggingen in durfkapitaal tot een bepaald per startende ondernemer. Deze faciliteit is een persoonsgebonden aftrek. Op grond van de  rangorderegeling van artikel 6.2 Wet IB 2001 mag de aftrek ook ten laste komen van box 3 en  vervolgens box 2 wanneer box 1 daartoe geen mogelijkheid biedt. 
• Heffingskorting voor directe beleggingen in durfkapitaal. Deze bedraagt een jaarlijks percentage van de gemiddelde directe beleggingen. Deze heffing is sindsdien langzaam afgebouwd totdat het  in 2014 volledig is afgeschaft.

Door het invoeren van de Win-win-lening en Durfkapitaalregeling worden particulieren gestimuleerd om in  het MKB te investeren en te financieren. Dit maakt bedrijven in het MKB minder afhankelijk van de reguliere  bancaire financiering en verbeteren ze de algehele financieringsmarkt voor het MKB. 

Overheid en non-bancaire financiers als helpende hand 

ONL en Stichting MKB Financiering zien de noodzaak van een efficiënte financiering van MKB-ondernemers.  Er ligt hiervoor een breed scala aan relatief simpele maatregelen klaar. Fiscale stimuleringsmaatregelen,  waarbij het aantrekkelijk gemaakt wordt om te investeren in het MKB, zijn cruciaal om in de  financieringsbehoefte van het MKB te voorzien. De financieringsbehoefte van ondernemers in het MKB  neemt de komende tijd alleen maar toe. Reguliere, bancaire financiers schieten tekort in het voorzien in  deze behoefte. Non-bancaire financiers strekken graag de helpende hand uit, maar hebben daarvoor meer  krediet nodig. Hier zien ONL en Stichting MKB Financiering een faciliterende rol voor de overheid in de vorm  van verstrekken van krediet aan deze financiers. Door financiering of fiscale stimulansen zorgen we ervoor  dat investeren in het MKB weer aantrekkelijk gemaakt wordt en dat de ‘funding gap’ gedicht wordt. Op  deze manier geven we MKB-ondernemers de tools die ze nodig hebben om weer te kunnen groeien en de  economie weer te laten draaien.