Category

Werknemersparticipatie en comunity finance

mrt 14
0

Onderzoek naar medewerkersparticipatie in het MKB, Nederland loopt achter bij internationale ontwikkelingen

By | Nieuws, Non bancaire financieringsvormen, Onderzoek, Werknemersparticipatie en comunity finance


Als MKB medewerkers ook mede-eigenaar kunnen worden en mee investeren in de onderneming kan dat veel maatschappelijke voordelen opleveren. Uit de internationale vergelijking in het rapport ‘Making employee ownership work in startups and SME’s’ door onderzoekers Lara Spaans, Erik Stam en Ronald Kleverlaan van het European Centre for Alternative Finance (ECAF) van de Utrecht University School of Economics (U.S.E.) loopt Nederland in vergelijking met andere landen economisch, politiek en fiscaal achter in de ontwikkeling van de medewerkersparticipatie.

De drie voordelen van medewerkersparticipatie

Het rapport geeft verschillende adviezen hoe de medewerkersparticipatie in Nederland gestimuleerd en benut kan worden voor een betere vermogensverdeling, meer ondernemerschap en welvaart op de lange termijn voor de hele samenleving. Hierin zullen de politiek, belastingdienst, werkgevers en vakbonden elkaar echter wel moeten vinden.

Ook goed voor de solvabiliteit

Voor meer informatie over het rapport ‘Making employee ownership work in startups and SME’s’ klik je hier. Medewerkersparticipatie is ook een vorm van non-bancair financieren en kan een manier zijn om de solvabiliteit van een onderneming te verbeteren, zie ook onze blog 52.

 

okt 29
0

Zoeken naar financiering zonder bank

By | Actualiteiten, Factoring, Nieuws, Non bancaire financieringsvormen, Private equity en MKB Beurs, Werknemersparticipatie en comunity finance

‘De bank wil niet, dus verzin je iets anders’ kopte het FD maandag 26 oktober, want veel ondernemers kloppen tegenwoordig tevergeefs aan bij hun bank. In het uitvoerige artikel komen een wijnmaker, restaurateur en transporteur aan het woord en geven deze toelichting over waarom zij op zoek gingen naar andere geldbronnen.

Betrouwbaar, onafhankelijk, ambitieus

De MKB’er kozen na afwijzing van de bank voor drie soorten van non-bancaire financiering. De transporteur ging voor Factoring, de wijnhandelaar verkocht aandelen aan zijn klanten en de restaurateur gaat in obligaties aan particuliere beleggers via NPEX.

In het artikel wordt ook duidelijk hoe de ondernemers tot hun keuze van financiering  zijn gekomen. Waar de één kiest voor betrouwbaar, de andere ‘om niet van externen afhankelijk te zijn’ geeft de andere ronduit toe ‘te ambitieus te zijn voor de banken.’

Het hele artikel is te lezen via de website van Het Financieele Dagblad of download een pdf van het artikel.

Zelf op zoek naar non-bancaire financiering? Klik dan naar onze financieringswijzer met de non-bancaire financiers die het Keurmerk Erkend MKB Financier dragen.

aug 25
0

Blog 61: Community finance versus werknemersparticipatie

By | Blog, Non bancaire financieringsvormen, Werknemersparticipatie en comunity finance


We hebben in de blogs 57, 58 en 59 de werknemersparticipatie (WNP) besproken. In deze laatste blog uit de reeks van vier leggen wij de link van werknemersparticipatie (WNP) naar community finance. 

Community finance, ook wel gemeenschapsfinanciering genoemd, is de overkoepelende term voor het financieren van een project of organisatie door een groep mensen met een gemeenschappelijk doel. In de praktijk betreft het vaak maatschappelijke voorzieningen en projecten die zijn opgezet vanuit een (lokale) gemeenschap, bijvoorbeeld lokale energievoorziening natuur, milieu en zorgvoorzieningen. Maar ook meer bedrijfs-achtige initiatieven als beheer en exploitatie van wijkcentra, sport en recreatieve voorzieningen, infrastructuur en onderwijs. Deze ontwikkelingen zijn mede een gevolg van trends als:

Iedereen investeerder

Een trend die breder gevoed wordt dan alleen door community finance. Het zijn niet alleen sociale initiatieven die mensen aanzetten tot investeren en het leveren van een bijdrage. Ook door ontwikkelingen in de financiële markten, door langdurig lage tot zelfs negatieve rente, worden mensen uitgedaagd spaargeld anders te beleggen. Er is hierdoor veel geld in de markt beschikbaar. In deze zin zijn werknemersparticipatie (WPN) en community finance vergelijkbaar.

Impact investeren

Investeringen die positieve maatschappelijke effecten tot doel hebben. Overigens is financieel rendement wel degelijk ook van belang, maar dat is niet het enige doel. Ook deze trend is toepasbaar op WNP en community finance.

Lokale betrokkenheid

Er is een sterke trend aanwezig naar lokale invloed. Bewoners willen weer invloed hebben op de voorzieningen en bedrijven die in hun buurt actief zijn en minder afhankelijk zijn van politiek en multinationals. Ook lokale productie van voedsel en goederen en ambachtswerk wordt steeds meer gewaardeerd.

Opkomst bewonersbedrijven, Buurt BVs & Community Businesses

Buiten de grote steden in het Verenigd Koningkrijk is het al heel normaal dat lokale bewoners zelf eigenaar willen zijn van gemeenschappelijke voorzieningen, maar ook samen lokale bedrijven willen exploiteren. Deze trend zien we nu ook naar Nederland komen. Zo zijn er in diverse plaatsen al wijken met een eigen stroomvoorziening.

Resultaten voor bredere groep stakeholders

Door de opkomst van maatschappelijke bedrijven, en de erkenning hiervoor door de overheid voor de oprichting van de BVm entiteit, wordt de focus verlegd van winstmaximalisatie voor een kleine groep financiers naar impact voor een brede groep stakeholders. Door financiering en resultaten ook bij een bredere groep stakeholders op te halen, komen ook de financiële baten bij een breder netwerk terecht.

Werknemersparticipatie is op basis hiervan feitelijk een vorm van community finance, waarbij de stakeholders zelf ook als werknemers directe betrokkenheid hebben bij de organisatie waar ze werkzaam zijn.

Financiering als bindmiddel voor bereiken gezamenlijke doel

Financieren is in deze voorbeelden niet alleen een financieel vraagstuk. Hier is financiering  een middel waarmee impliciet een ander doel dan financiering wordt bereikt. Financiering is in feite een geïntegreerd onderdeel van ondernemen, samenwerken en handelen van (groepen van) mensen. Met elkaar kun je voordelen behalen die het individu alleen niet bereikt. Financiering werkt hier als bindmiddel voor het bereiken van het gezamenlijke doel. Eén van de mooie kanten van het nieuwe financieren.

Blijf op de hoogte

Elke week de non bancaire financiële ontwikkelingen, trends en toekomst via ons volgen? Schrijf je dan in voor onze blog en ontvang deze elke week in je postbus.

Eerdere blogs over werknemersparticipatie

Deel 1: Wat is een werknemersparticipatie en welke vormen zijn er
Deel 2: Motieven voor en kenmerken van een werknemersparticipatie
Deel 3: Het invoeren van een werknemersparticipatie
Deel 4: Community finance

 

jul 14
0

Blog 59: Werknemersparticipatie, deel 3: het invoeren van een WNP

By | Blog, Non bancaire financieringsvormen, Werknemersparticipatie en comunity finance

De werknemersparticipatie (WNP) is een specifieke vorm van community finance. In een reeks van 4 blogs bespreken wij de kenmerken, de werking en de voor- en nadelen van een WNP. 

Deel 1: Wat is een werknemersparticipatie en welke vormen zijn er
Deel 2: Motieven voor en kenmerken van een werknemersparticipatie
Deel 3: Het invoeren van een werknemersparticipatie
Deel 4: Community finance

Deze week besteden wij aandacht aan het invoeren van een werknemersparticipatie.

Het invoeren van werknemersparticipatie vraagt een zorgvuldige voorbereiding, want de regeling moet lang meegaan. De introductie en invoering van een WNP kent vier fasen:

1. Oriëntatiefase

Wat zijn de afwegingen en motieven en welke doelen wil je nastreven? Wil je medewerkers binden? Zijn er medewerkers die je juist niet wilt binden? Past WNP binnen de cultuur van het bedrijf: is er voldoende communicatie en openheid? Zijn de medewerkers geïnteresseerd in een deelname in het bedrijf? Zijn ze bereid geld te investeren in de onderneming? Wil of kan het bedrijf medewerkers financieel faciliteren om participaties te verwerven? Als duidelijk is dat een participatieregeling past binnen de onderneming, kan men zich oriënteren op welke mogelijkheden en vormen er zijn om te toetsen of deze voldoen aan de geformuleerde doelen. 

2. Ontwerpfase

In de ontwerpfase kies je het gewenste participatiemodel en de omvang van het percentage aandelen dat aan de medewerkers ter beschikking zal worden gesteld. De juridische structuur wordt gecheckt en zo nodig aangepast. In deze fase is het inschakelen van een expert onontbeerlijk. Hoeveel is het bedrijf waard? Er moet een waardebepaling (nulmeting) van de aandelen plaatsvinden, die met de fiscus afgestemd dient te worden. De fiscus wil voorkomen dat medewerkers ‘te goedkoop’ aandelen verwerven, want dat zou een vorm van verkapt loon zijn. Het verdient aanbeveling met de fiscus een lange termijnafspraak te maken over de waarderingsmethode, zodat je niet jaarlijks goedkeuring hoeft te verkrijgen. In de ontwerpfase wordt tevens bepaald hoeveel procent van het aandelenkapitaal voor de medewerkers ter beschikking komt. De vraag is of de regeling voor alle medewerkers toegankelijk wordt gemaakt, of voor een selecte groep. Aan welke voorwaarden en eisen moeten ze voldoen om in aanmerking te komen? Alle voorwaarden en condities worden vastgelegd in een reglement. 

3. Invoeringsfase

De daadwerkelijke invoering vereist goede voorlichting aan de medewerkers. Dit kan geschieden in de vorm van een (beperkte) prospectus. Daarin wordt de bedrijfskundige informatie van het bedrijf opgenomen, evenals een globaal overzicht van de voorwaarden en condities waaronder potentiële deelnemers kunnen deelnemen. Leg in deze fase alle relevante documentatie zorgvuldig vast. Communiceer alleen op basis van de documenten, teneinde ruis in de communicatie te voorkomen. Geef expliciet toelichting op de wijze waarop de waardebepaling (de nulmeting) tot stand is gekomen en leg uit hoe de waarde in de komende jaren zal worden vastgesteld. Dit is immers bepalend voor de waarde van hun deelneming en dus voor het rendement dat de deelnemers op hun investering kunnen realiseren. 

4. Onderhoudsfase

WNP vereist zorgvuldige vastlegging en administratie. Om de handel in de participaties mogelijk te maken, wordt periodiek een “handelsdag” georganiseerd (gebruikelijk is eenmaal per jaar). De medewerkers ontvangen daartoe jaarlijks een specifieke verslaglegging over de gang van zaken van de onderneming, plus de actuele prijs van de participaties. De prijs wordt jaarlijks vastgesteld op basis van de in de regeling opgenomen methode van waardering. Op een handelsdag kunnen medewerkers participaties bijkopen of terugverkopen aan de onderneming (DGA). Periodiek dient de waarde van de participaties door een externe deskundige te worden gecheckt. De frequentie hiervan is mede afhankelijk van de ruling die met de fiscus is getroffen, en van de ontwikkelingen van het bedrijf en zijn omgeving. Een frequentie van eenmaal per drie à vier jaar is meestal toereikend.

Interesse participatie neem toe

Hoewel werknemersparticipaties in het verleden (jaren zestig en zeventig) enige malen inzet zijn geweest bij cao onderhandelingen is het instrument in Nederland beperkt toegepast. Het opleidingsniveau van medewerkers in onze huidige kenniseconomie is hoger en ook ondernemerschap is populairder dan in die periode. Dit zijn wellicht redenen waarom op dit moment de interesse lijkt toe te nemen. Die interesse is breder dan alleen werknemersparticipatie. Ook participatie vanuit de keten (afnemers, leveranciers en financiers) lijkt toe te nemen. Daarom besteden we volgende week nog één blog aan deze verbreding: community finance.

Blijf op de hoogte

Volgende week bloggen we over het invoeren van een werknemersparticipatie. Blijf op de hoogte en schrijf je  in, je ontvangt dan elke week onze blog in je postbus.

 

jul 07
0

Blog 58: Werknemersparticipatie, deel 2: motieven en kenmerken

By | Blog, Non bancaire financieringsvormen, Werknemersparticipatie en comunity finance

De werknemersparticipatie (WNP) is een specifieke vorm van community finance. In een reeks van vier 4 blogs bespreken wij de kenmerken, de werking en de voor- en nadelen van een WNP. 

Deel 1: Wat is een werknemersparticipatie en welke vormen zijn er
Deel 2: Motieven voor en kenmerken van een werknemersparticipatie
Deel 3: Het invoeren van een werknemersparticipatie
Deel 4: Community finance

Vandaag besteden wij aandacht aan de motieven en kenmerken.  

Motieven

Het invoeren van een WNP is voor een bedrijf een ingrijpend besluit. Het is noodzakelijk vooraf goed te overdenken welke doelen je wilt bereiken en of het invoeren van een WNP daarvoor het geschikte instrument is. Er zijn veel redenen om een WNP in te voeren. Sommige doelen zijn een vorm van beloning, sommigen komen voort uit de wenst tot prestatieverbetering en weer anderen zijn gericht op ondernemerschap. Mogelijke doelen van een WNP zijn:

  1. Een vorm van belonen zonder cash out
  2. Medewerkers stimuleren en motiveren
  3. Werknemers (ver-)binden aan de onderneming
  4. Minder verloop en het vasthouden van goede mensen binnen de organisatie
  5. Het verbeteren van productiviteit en bedrijfsprestaties
  6. Verbeteren van de eigen vermogenspositie
  7. Voorbereiding voor bedrijfsovername op termijn
  8. Talent aantrekken en binden. WNP is meer dan gewoon salaris
  9. Medewerkers laten groeien naar mede ondernemer 
  10. Start up / scale up: als financiën nog ontbreken om toptalent een hoog salaris te bieden

Een aantal doelen stelt het belang van de medewerkers centraal. Anderen (zoals 6, 7 en 9) zijn meer gericht op ondernemerschap en financiering. De gekozen doelen zijn bepalend voor de vorm waarin de WNP wordt uitgewerkt.

Kenmerken 

Na een gedegen voorbereiding en invoering vergt het onderhoud van de regeling weinig tijd en energie. Een werknemersparticipatie regeling heeft een eigen dynamiek. Het is geen eenmalig project, maar meer een manier van werken met elkaar, hetgeen een motiverende invloed heeft op het personeel. Specifieke andere kenmerken en voordelen zijn: betrokkenheid, binding, ‘company proud’. Als werkgever positioneer je het bedrijf als aantrekkelijk voor medewerkers. Zijn in de onderneming medewerkers werkzaam die mogelijk ooit opvolger worden van de huidige ondernemer? Een participatieregeling kan eventueel een voorbereiding zijn op latere overdracht van de onderneming aan één, enkele of meerdere medewerkers. 

Nadelen werknemersparticipatie

Werknemersparticipatie kent ook nadelen. Is het eenmaal ingevoerd, dan zit je er in principe (voor lange tijd) aan vast. Het is immers onderdeel van de arbeidsvoorwaarden. Voor een ondernemer die het vervelend vindt open te communiceren over de gang van zaken van het bedrijf, is participatie door medewerkers niet geschikt. Medewerkers zijn geen ondernemers zoals de dga zelf wel is. Een ondernemer kent het gevoel van risico en weet dat goede jaren door mindere jaren worden afgewisseld. Als je een WNP in het bedrijf hebt en je aan de deelnemers in enig jaar een slecht resultaat moet melden (waardoor de waarde van hun participaties daalt), kan dat tot teleurstelling leiden. Je mag hopen dat het de participerende medewerkers stimuleert tot extra inzet om de bedrijfsresultaten weer te verbeteren.

Arbeidsvoorwaarden instrument met financieringsaspecten

Tot slot iets over het financieringsaspect: het financieringsvolume van een WNP is beperkt. Als de participatie plaatsvindt door uitgifte van nieuwe aandelen, wordt het eigen vermogen versterkt. Het zijn meestal relatief bescheiden bedragen (tot enkele duizenden euro’s) per medewerker. Desalniettemin vergroot een toename van het kapitaal de leencapaciteit van het bedrijf. Als zodanig ondersteunt het de bestaande financiering en verbetert het toekomstige financieringsmogelijkheden. Werknemersparticipatie is in praktijk een arbeidsvoorwaarden instrument met financieringsaspecten. 

Blijf op de hoogte

Volgende week bloggen we over het invoeren van een werknemersparticipatie. Blijf op de hoogte en schrijf je  in, je ontvangt dan elke week onze blog in je postbus.

 

jun 30
0

Blog 57: Werknemersparticipatie, deel 1

By | Blog, Non bancaire financieringsvormen, Werknemersparticipatie en comunity finance

Dit is deel 1 van 4 blogs over werknemersparticipatie. In deze reeks bespreken wij de kenmerken, de werking en de voor- en nadelen van een werknemersparticipatie.

Deel 1: Wat is een werknemersparticipatie en welke vormen zijn er
Deel 2: Motieven voor en kenmerken van een werknemersparticipatie
Deel 3: Het invoeren van een werknemersparticipatie
Deel 4: Community finance

Inleiding

Werknemersparticipatie (WNP) is een instrument waardoor medewerkers van een bedrijf kunnen deelnemen in (certificaten van) de aandelen van hun werkgever. De medewerkers participeren daadwerkelijk in het kapitaal en worden op deze manier mede-eigenaar. Dit versterkt de betrokkenheid, waardoor werknemers langer aan de onderneming gebonden en verbonden worden. Wellicht rijst de vraag of werknemersparticipatie geschikt is voor het MKB. Dat is het zeker. Werknemersparticipatie is zelfs bij uitstek geschikt voor MKB-bedrijven. Het instrument kan al bij een beperkt aantal medewerkers worden toegepast, zelfs bij minder dan 10 werknemers. Als direct financieringsinstrument heeft werknemersparticipatie een beperkte werking: het gaat meestal om relatief kleine bedragen. Maar financieringstechnisch werkt de werknemersparticipatie ook indirect. Doordat werknemers deel nemen in het kapitaal van het bedrijf kan het eigen vermogen toenemen. Hierdoor wordt de leencapaciteit van het bedrijf vergroot. 

Doel

Het primaire doel van participatie door medewerkers is niet de financiering van de onderneming, het ligt meer in het creëren van bijzondere arbeidsvoorwaarden. Toch bespreken wij de WNP als financieringsinstrument, omdat ze past in de huidige tijd. Medewerkers zijn onafhankelijk, bewust, meer ondernemingsgezind en vaak specialistisch opgeleid of ontwikkeld – allemaal ingrediënten die een werknemersparticipatie rechtvaardigen. De WNP is een financieel instrument met bredere werking dan financiering alleen.

Voorwaarden

Stabiliteit van het bedrijf is een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle, langdurige werknemersparticipatieregeling. Een onderneming met jaarlijks grote fluctuaties in omzet, kosten en resultaat is niet geschikt voor WNP. Verder moet het bedrijf niet té klein zijn. De ondergrens ligt indicatief bij 8 à 10 medewerkers en qua omzet omstreeks € 2 miljoen. Vervolgens is het belangrijk dat de onderneming reële groei realiseert. Groei van de onderneming leidt tot waardegroei van de aandelen, wat belangrijk is voor het rendement voor werknemersparticipatie. Een bedrijf dat gebaat is bij langdurige binding van het personeel (bijvoorbeeld fintechs, overige technologie, ICT, kennis dienstverleners) kan die binding op deze wijze bevorderen. Hoewel het fenomeen niet gebonden is aan het opleidingsniveau van de medewerkers, komt bij kleinere bedrijven WNP vooral voor in ondernemingen waar high professionals werkzaam zijn. 

Verschillende mogelijkheden

Er zijn verschillende mogelijkheden waarop (technisch) de werknemersparticipatie kan worden ingericht. Formuleer voorafgaand aan het proces van werknemersparticipatie zo nauwkeurig mogelijk welke doelen je nastreeft met de participatie. Dat helpt bij de vervolgkeuze: hoe ga ik het inrichten. Enkele mogelijkheden zijn:

1. Aandelen

Met aandelen verkrijgen werknemers werkelijk mede-eigendom van de onderneming, met dezelfde aandeelhoudersrechten en stemrecht. Voor MKB ondernemers is deze variant veelal een stap te ver.

2. Aandelenopties

Aandelenopties geven recht op de verkrijging van aandelen in de vennootschap. Interessant als “het verbinden van de medewerker” het doel is van de WNP. Wij behandelen in onze blogreeks de WNP vanuit financieringsoogpunt. Hieraan draagt de optie niet bij

3. Stemrechtloze aandelen

Het stemrechtloze aandeel is in Nederland in 2012 geïntroduceerd. Met stenrechtloze aandelen verkrijgt een medewerker economisch eigendom (recht op dividend en verkoopwinst), maar geen stemrecht. De stemrechtloze aandeelhouder mag wel deelnemen aan de aandeelhoudersvergadring, maar heeft daarin geen stemrecht.

4. Certificaten van aandelen

Certificaten van aandelen worden uitgegeven door een eigen StAK (Stichting Administratiekantoor). Medewerkers met certificaten (certificaathouders) hebben geen vergaderrecht en stemrecht, maar wel economisch recht (dividend en verkoopwinst). Voor de WNP is deze vorm uitermate geschikt. Het stemrecht van de betreffende aandelen ligt bij het bestuur van de Stak. In praktijk betekent dat meestal de ondernemer zelf.

In de theorie worden soms nog andere varianten vermeld, zoals SAR’s ( Stock Appreciation Rights, die recht geven op de waardevermeerdering van het bedrijf) en bonussen. Deze varianten zijn meer instrumenten voor beloning dan voor  financiering.

Het verdient aanbeveling in overleg met een gespecialiseerde adviseur de best passende vorm te kiezen. In ons volgende blog gaan wij in op de  motieven om te besluiten een WNP in te voeren en de kenmerken ervan.

Blijf op de hoogte

Volgende week bloggen we over de motieven voor en kenmerken van een werknemersparticipatie. Blijf op de hoogte en schrijf je  in, je ontvangt dan elke week onze blog in je postbus.