De financiering van een bedrijf is een belangrijk onderdeel op weg naar het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. Besteed voldoende aandacht aan het vraagstuk van financiering, dat vergroot de kans van slagen aanzienlijk. Zéker als je verschillende financieringen stapelt: het gebruik maken van meerdere financiers tegelijkertijd in één financieringsronde. Het vergt extra aandacht, het levert ook veel extra’s op. In blog 90 bespraken we de voor- en nadelen van gestapeld financieren. Blog 91 ging in op de strategische afwegingen. In dit blog 92 gaan wij in op de vraag hoe je een gestapelde financiering aanpakt. Onderstaand stappenplan is een leidraad.

1.  Investeringsdoel
Formuleer nauwkeurig de investeringsplannen, zodat een volledig beeld aan alle potentiële geldverstrekkers wordt geschetst.

2. Investeringsbedrag en financieringsbehoefte
Stel per onderdeel van het investeringsplan de vereiste bedragen vast. Het totaal van de investeringen is de totaaltelling hiervan. Breng hierop de eigen inbreng in mindering Wat alsdan resteert is de gewenste financiering (voor toelichting zie onderstaand voorbeeld).

3. Financieringsduur
Financiering van onroerend goed kan op lange termijn, 15 à 20 jaar gefinancierd worden, inventaris en machines voor middellange termijn, 3 à 7 jaar, debiteuren (groei) en voorraad  worden kort revolverend (en daardoor vaak permanent) gefinancierd.

4. Gewenste mix
Op basis van de keuzes bij punt 3 kan de gewenste samenstelling van financieringsproducten worden vastgesteld.

5. Selectie aanbieders
Beoordeel welke aanbieders het beste passen bij de geschetste gewenste financieringsmix. One stop shopping (zoals vroeger bij een bank) is voor MKB bedrijven geen uitgemaakte zaak meer. Kies nauwkeurig de beste soort financieringen en beste aanbieders. De keuze is groot, maak daar gebruik van.

6. Eén verhaal
Maak één duidelijk verhaal van het totaal plan ten behoeve van alle financiers. Het is voor elke financier belangrijk te begrijpen welke andere verplichtingen je nog meer aangaat.

7. Transparant en afstemmen
Verstrek alle financiers de zelfde informatie, informeer hen dat meerdere geldverstrekkers tegelijkertijd gevraagd wordt een deel te financieren en stem waar mogelijk voorwaarden en zekerheden met elkaar af.

Een voorbeeld: Jan Stap stapelt

Met het onderstaand voorbeeld lichten we het 7-stappen-stapel-plan nader toe:

1. Doel: 
Ondernemer Jan Stap wil een bedrijfspand kopen + uitbreiding productielijn + vanwege groei verwacht hij extra werkkapitaal nodig te hebben.

Investerings- en financieringsbedragen:
Pand € 650.000
Machines/inventaris € 150.000
Werkkapitaal € 100.000
Totaal investering € 900.000

Eigen inbreng € 150.000
Vereiste financiering € 750.000

3. Gewenste looptijden financiering:
Pand 20 jaar, productielijn 5 à 6 jaar, werkkapitaal permanent

4. Financieringsmix: 
Wetende dat de haalbare Loan To Value (LTV) op een pand voor eigen gebruik maximaal 75% à 80% bedraagt wenst Jan Stap een 20 jarige lening van € 500.000. Dat betekent, dat hij zijn volledige eigen inbreng ad € 150.000 nodig heeft voor het pand. Daarom heeft hij 100% financiering nodig voor de financiering van de inventaris en het werkkapitaal. Inventaris op 5 jaar en werkkapitaal permanent.

5. Selectie geldverstrekkers
Voor het pand zijn er veel mogelijkheden. Voor banken is, onder voorwaarden, een Loan To Value (LTV) van 80% bij eigen gebruik bespreekbaar. Bij gespecialiseerde vastgoedfinanciers past dit sowieso binnen hun beleid. Maar ook crowdfundplatforms verstrekken langer lopende financieringen op vastgoed. Daarnaast kan de 100% financiering van de machines/inventaris bijvoorbeeld met een leasecontract, of ook met crowdfunding. Als Jan Stap het extra werkkapitaal  echt permanent ter beschikking wenst, is , in plaats van een rekening courantkrediet bij een bank, factoring een interessant alternatief. Op basis van de gewenste financieringsproducten kunnen vervolgens de best passende financiers geselecteerd worden. Enkele voorbeeldcombinaties zijn:

• Vastgoedfinancier – leasemaatschappij – factoraar
• Crowdfunding – bank
• Vastgoedfinancier – crowdfunding
• Bank – lease – factoraar

En vele andere varianten zijn denkbaar.

4, 5, 6 en 7. Financieringsmix, één verhaal, transparantie en afstemming
Het is het overwegen waard om ten behoeve van het gestapeld-financieren-plan de expertise in te schakelen van een gespecialiseerde financieringsadviseur MKB. Dit zijn specialisten die dagelijks opereren in de wereld van het nieuwe financieren. Zij kennen de markt, kennen de eisen en het financieringsbeleid van de verschillende aanbieders en zijn in staat om (complexe) financieringsvraagstukken te analyseren om te komen tot de optimale financieringsmix. Voor deze beroepsgroep bestaat het Keurmerk Erkend Financieringsadvies MKB. Via de website van het keurmerk kan men een adviseur in de eigen regio vinden.

 Het vorige blog sloten wij af met de opmerking dat de rol van de huisbankier bij het MKB sterk is veranderd. Inmiddels is een bank nog slechts één van de mogelijke leveranciers van financiering.  Bij een gezonde inkoop hoort het vergelijken van de mogelijkheden van meerdere aanbieders. Bij het inkopen van financiering is dat niet anders. Het 7-stappen-stapel-plan kan de eerste aanzet zijn tot de verdere professionalisering  van jouw inkoop van financiering.

Ondernemingen maken door de tijd heen diverse fasen door, waar verschillende financieringen juist goed bij passen. Kies niet op prijs! Verschillende financieringsvormen hebben afwijkende prijzen. Het zijn ook afwijkende producten met aanvullende functies. Als je alleen op prijs kiest, ontneem je jezelf de kans de optimale combinatie van financieringen samen te stellen.

Waarop moet je letten in de combinatie van financieringen? De mix moet de volgende ingrediënten bevatten:

• Solvabiliteit: goede verhouding tussen het risicodragend vermogen (eigen vermogen en achtergestelde leningen) en het risicomijdend vermogen (leningen en kredieten). 
• Rust: een goede verhouding in looptijden. Spreid de aflossingen. Zorg voor voldoende langdurig kapitaal (eigen vermogen en leningen met looptijden van meer dan vijf jaar) in combinatie met middellange financiering (financiering tot vijf jaar, bijvoorbeeld leningen en leasing) en ook korte financiering. Korte financiering is direct opvraagbaar en beschikbaar naar behoefte. Voorbeelden zijn rekening-courantkrediet en factoring.
• Spreiding: spreiding van financiële leveranciers en van zekerheden. Niet alle financiers kunnen gelijk bedeeld worden met zekerheden. Wees alert op de mix. Financiers die minder zekerheden krijgen, zullen een hogere vergoeding vragen. 

De juiste mix van financieringen geeft rust en stabiliteit. Dit wordt in toenemende mate door traditionele financiers (banken) gewaardeerd.

De wet van VAP
Stapelen is dus het toverwoord in het nieuwe financieren. Stapelen heeft een specifiek voordeel, het voordeel van VAP: Verdeel en heers – Aantrekkelijk – Professioneel:

• Verdeel en heers

Verdeel de financiering over meerdere geldverstrekkers. Daardoor hebben die partijen zelf een kleiner financieel risico. De kans van slagen op het moment van financieren wordt daardoor vergoot. Maar ook… vergroot dit de kans dat partijen willen meewerken aan een oplossing wanneer de ontwikkeling van het bedrijf op enig moment tegenvalt. Gedeelde smart is halve smart. 

• Aantrekkelijk

Hoe meer partijen een klein stukje van de taart krijgen, hoe lekkerder die taart is… Door de financieringsvraag te verdelen over meerdere geldverstrekkers, verkleint de ondernemer het risico voor die partijen afzonderlijk. Dat maakt het voor hen aantrekkelijker om mee te doen. Dit effect van het gedeelde risico zie je ook bij crowdfunding: voor veel deelnemers is het aantrekkelijk een klein bedrag te investeren. Dit effect doet zich bij het stapelen van financieringen ook voor. Als een onderneming bijvoorbeeld één miljoen euro van de bank wilt lenen, is de bank mogelijk terughoudend. Als zij € 200.000 leaset, € 300.000 via crowdfunding financiert en € 100.000 zelf inbrengt, is er ‘nog maar’ € 400.000 van de bank nodig. De bereidheid om mee te doen is nu veel groter; en wellicht wil de bank alsnog € 500.000 verstrekken, zodat het totaal aan financiering royaler is dan zonder stapelen.

• Professioneel

Het moderne financieren wordt gekenmerkt door een bewuste keuze van financieringskanalen en -producten. Ondernemers die bewust, met overtuiging en op basis van de juiste informatie verschillende financieringsbronnen aanboren, presenteren zich professioneel. Een professionele ondernemer financiert zich ook professioneel. 

In vergelijking met het verleden vraagt gestapeld financieren meer voorbereiding, maar die extra voorbereiding loont, omdat gestapeld financieren VAP-voordelen oplevert. In Nederland zijn steeds meer gespecialiseerde adviseurs actief op het terrein van ondernemingsfinanciering. Recent is het Keurmerk Erkend Financieringsadvies MKB geïntroduceerd. Erkende financieringsadviseurs zijn specialisten met brede kennis van de vele mogelijkheden om financiering te verkrijgen bij zowel banken als bij non bancaire financiers.  

In ons volgende (derde en laatste) blog over stapelen presenteren we een 7-stappen-stapelplan

De grote (banken-)crisis van van 2008-2013 heeft geleid tot veel nieuwe regelgeving, een steeds verder verscherpt kredietacceptatiebeleid van banken en vervolgens tot de definitieve doorbraak van het non- bancair financieren. Inmiddels zijn er veel nieuwe non-bancaire financiers. Ondernemers met financieringsbehoefte hebben nu een ruime keuze uit het brede aanbod van financiers. Het grote aanbod heeft geleid tot nieuw financieringsgedrag. De ondernemer voelt zich niet meer gebonden aan (alleen) zijn huisbankier. Een onderneming kan zijn financieringsbehoefte invullen via meerdere kanalen tegelijkertijd. Dit is het  zogeheten stapelen van financieringen, dat als volgt wordt gedefinieerd: 

Het oplossen van een financieringsvraag door het tegelijkertijd gebruik maken meerdere financiers.

Er is dus altijd sprake van meerdere financiers tegelijkertijd. De combinatie bestaat uit twee of meer partijen uit het financieringsaanbod van banken, informal investors, crowdfunding, direct lending, leasing, kredietunies, factoring, ketenfinanciering, microfinanciering, MKB Beurs, of investeringsmaatschappijen. Het aanbod bestaat uit brede, algemene financiers, en gespecialiseerde aanbieders. Specialisten onderscheiden zich op verschillend vlak, bijvoorbeeld:

• Doelgroep (bijv. horeca, bakkerijen)
• Investeringsdoel (vastgoed, debiteuren, rollend materieel)
• Looptijd van de financiering (kort/lang)
• Financieringsmaximum
• Financiering mét of juist zónder zekerheden
• Riskappetite (acceptatiebeleid)

Veel verschillende combinaties zijn mogelijk. Het stapelen van financieringen vergt een zorgvuldige voorbereiding en afstemming. De vraag is dan: waarom zou je stapelen. Het stapelen kent een aantal kenmerken, voordelen:

• Risicospreiding: door de financiering te verdelen over meerdere financiers spreidt een bedrijf haar risico. 
• Combinaties: stapelen biedt meer mogelijkheden, bijvoorbeeld de combinatie van risicodragend vermogen van een informal investor, een 5 jarige lening van een crowdfunding platform en een flexibele werkkapitaalfinanciering van een factormaatschappij 
• Slaagkans: grotere kans op het verkrijgen van financiering, omdat per geldverstrekker het leenbedrag geringer. Dan is een financier eerder bereid geld te verstrekken.
• Hogere financiering: door bijvoorbeeld het aantrekken van een achtergestelde lening bij een informal investor kan de huisbankier van een bedrijf bereid zijn extra financiering ter beschikking te stellen.

Wat zijn de nadelen van stapelen?

• Stapelen vraagt om kennis van alle verschillende financieringsvormen.  Er is verschil in bijvoorbeeld risico, zekerheden, doorlooptijden, eisen en voorwaarden. Dat kan een stapelfinanciering complex maken
• De financieringsafspraken bij verschillende financiers kunnen conflicteren met elkaar.
• De verdeling van zekerheden vraagt extra aandacht

Gelukkig zijn in Nederland een toenemend aantal gespecialiseerde adviseurs actief op het terrein van ondernemingsfinanciering. Recent is het Keurmerk Erkend Financieringsadvies MKB geïntroduceerd. Erkende financieringsadviseurs zijn specialisten met brede kennis van de vele mogelijkheden om financiering te verkrijgen bij zowel banken als bij non bancaire financiers.  

In het verleden was de huisbankier voor een onderneming zijn vaste adviseur en leverancier van financiering. De rol van de huisbankier is bij het MKB sterk veranderd. Inmiddels is een bank slechts één van de mogelijke leveranciers van financiering.  Bij een gezonde inkoop hoort het vergelijken van de mogelijkheden van meerdere aanbieders. Bij het inkopen van financiering is dat niet anders. 

In de volgende blogs gaan wij nader in op de strategie en het proces van gestapeld financieren.